Mwenyekiti wa Kamati Namba Moja ya Bunge Maalumu la Katiba, Ummy Mwalimu akiwasilisha taarifa ya kamati yake bungeni mjini Dodoma .
Source : Habari Leo, by Oscar Mbuza, Dodoma.
WAJUMBE wengi wa Kamati Namba Moja ya Bunge hilo, wameona kuwa hatua ya Tume ya Mabadiliko ya Katiba, kupendekeza uwepo wa serikali tatu, imekiuka Sheria ya Mabadiliko ya Katiba.
Hayo yalisemwa bungeni jana na Mwenyekiti wa Kamati hiyo, Ummy Mwalimu alipokuwa akiwasilisha maoni ya wajumbe wengi na walio wachache baada ya kujadili Sura ya Kwanza na ya Sita ya Rasimu ya Katiba mpya.
Mwalimu alisema kwa maoni ya wajumbe walio wengi, Tume hiyo kupendekeza kuwepo kwa serikali tatu, si tu kumekiuka kifungu cha 9 (2) (a) cha Sheria ya Mabadiliko ya Katiba, bali kumekiuka Mkataba wa Muungano wa mwaka 1964, sheria zilizoridhia Mkataba huo na Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977.
Alisema pamoja na sababu za kisheria zilizoelezwa na wajumbe wengi, maoni ya wajumbe wengi dhidi ya pendekezo la muundo wa serikali tatu ni kuwa serikali ya shirikisho ya Jamhuri ya Muungano, inayopendekezwa na Tume ni dhaifu kimfumo na kimuundo. Tume hiyo iliongozwa na Jaji mstaafu Joseph Warioba.
Alisema kiutawala na kwa mamlaka iliyopewa na rasimu, serikali hii imeundiwa mfumo, ambao unaitenganisha na wananchi kwa sababu haina mamlaka ya kushughulikia masuala yanayowagusa wananchi moja kwa moja na hivyo mfumo huo hauwezi kuchukuliwa kwamba unaimarisha Muungano.
“Kwa maoni ya wajumbe walio wengi, Muungano wa Serikali Mbili ndio muafaka kulingana na mazingira yetu, muundo huo pia umekuwa ndio nguzo kubwa na imara katika kuimarisha amani na usalama wa pande zote mbili, utaifa, udugu, umoja na mshikamano, ushirikiano wa kiuchumi, kisiasa na kijamii kati ya Watanzania wa pande zote mbili.
“Hadi leo miaka 50 baada ya kuasisiwa kwa Muungano wa Serikali Mbili wananchi wa Tanzania bado wanajisikia kuwa ni wamoja, wanashirikiana katika mambo mbalimbali bila ya kujali wanatoka upande gani wa Muungano,” alisema Mwalimu.
Kuhusu Sura ya Kwanza inayohusu Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mwalimu alisema maoni ya wajumbe wengi, yanapendekeza kuwa neno Shirikisho liondolewe katika Ibara 1, Ibara ndogo ya Kwanza na Ibara ndogo ya (2).
Alisema kutokana na kuondolewa kwa maneno hayo, sasa Ibara hiyo itasomeka kuwa; Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ni nchi yenye mamlaka kamili, ambayo imetokana na Muungano wa nchi hizi mbili za Jamhuri ya Tanganyika na Jamhuri ya Watu wa Zanzibar, ambazo kabla ya Hati ya Makuibaliano ya Muungano ya mwaka 1964 zilikuwa nchi huru.
Ibara ya Kwanza (2) itasomeka; “Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ni nchi ya kidemokrasia inayofuata mfumo wa vyama vingi vya siasa, kujitegemea, utawala wa sheria. Inayoheshimu misingi ya haki za binadamu na isiyofungamana na dini yoyote.”
Alisema kwa mujibu wa maoni ya walio wengi, sababu ya kutaka neno Shirikisho liondoke ni kutokana na kuwa neno hilo, ambalo mantiki yake inajiakisi kwenye Ibara ya 60 (1) ya Rasimu ya Katiba, inayoonesha Muundo wa Muungano wa Serikali Tatu.
Alisema pendekezo hilo la Rasimu ni kinyume na Hati ya Makubaliano ya Muungano ya mwaka 1964.
“Msingi mkuu wa makubaliano ya Muungano ya mwaka 1964 ni muundo wa serikali mbili. Kwa maana hiyo Hati ya Makubaliano ya Muungano wa Serikali mbili haiwezi kutumika kujenga msingi na kuwa mwendelezo wa shirikisho la Serikali Tatu,” alisema Mwalimu.
Alisema kama ilivyo wazi, Mkataba wa Muungano wa mwaka 1964 na sheria mbili zilizouridhia, Katiba ya muda ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1965 na Katiba ya Jamhuri ya Muungano ya mwaka 1977, msingi wake mkuu ni muundo wa serikali mbili na kwamba hadi leo muundo huo haujawahi kurekebishwa pamoja na marekebisho kadhaa yaliyowahi kufanywa.
“Pamoja na sababu zilizotajwa hapo juu, maoni ya walio wengi pia yamezingatia kifungu cha 9 (2) (a) cha Sheria ya Mabadiliko ya Katiba, sura ya 83 ya Sheria za Tanzania.
“Kifungu hiki kinalenga kuhakikisha kwamba katika kuandika Katiba mpya, Jamhuri ya Muungano wa Tanzania inalindwa na kuendelezwa. Mantiki yake ni kuwa Jamhuri ya Muungano inayotamkwa kwenye sheria na inayopaswa kulindwa ni ile iliyoasisiwa na Mkataba wa Makubaliano wa Muungano wa mwaka 1964 ambao msingi wake mkuu ni muundo wa serikali mbili. “
Aidha katika hadidu za rejea, Tume ya Mabadiliko ya Katiba (Tume) haikupewa maelekezo ya kwenda kukarabati muundo huu na kuleta na kuleta muundo tofauti,” alisema Mwalimu.
Kuhusu maoni ya wajumbe walio wachache, Mwalimu alisema wajumbe wengi waliomba kuona nakala halisi au nakala iliyothibitishwa kisheria ya Hati ya Muungano, iliyosainiwa na waasisi wawili Mwalimu Julius Nyerere na Rais Abeid Karume Aprili 22, 1964.
Hata hivyo, alisema kilicholetwa kilikuwa ni nakala ya Sheria ya Uthibitisho wa Hati ya Muungano ya 1964, ambayo ina jedwali la maudhui ya Hati ya Muungano iliyosainiwa Aprili 25, 1964 na hadi Kamati ilipomaliza mjadala, nakala ya Hati ya Makubaliano ya Muungano iliyothibitishwa haikupatikana.
“Wajumbe walio wachache walieleza kuwa Hati ya Makubaliano ya Muungano imetambua uwepo wa Serikali Tatu ambapo Serikali ya Muungano ndiyo ilikuwa mamlaka ya juu ya kidola, Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar ilikuwa ina mamlaka ya mambo yasiyokuwa ya Muungano na kwa upande wa Tanganyika yapo ambayo hayako katika Muungano,” alisema.
Post a Comment